Deniz Suyu Arıtımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yaşamın Kaynağı Olan Su Kaynaklarımız Sınırsız mıdır?
Dünyamızı tüm güneş sistemindeki diğer gezegenlerden ayıran en önemli madde sudur.
Dünyamızın 4’te 3’ü sularla kaplıdır. Ancak yararlanabileceğimiz, tüketime uygun tatlı su miktarı oldukça yetersizdir. Hatta öyleki bugün Dünya nüfusunun dörtte birinden fazlası temiz suya ulaşamıyor.
Giderek artan nüfus artışı, buna bağlı olarak gıda talebinin artışın tarım alanlarının arttırılmasını zorunlu kılıyor. Bu durum sulamaya da olan ihtiyacı arttırıyor. Öyleki bugün dünyada su tüketiminin büyük bir kısmını (%70) tarımsal sulama faaliyetleri oluşturuyor.
Kullanılabilir su kaynakları için en önemli tehditlerden biri de küresel ısınmadır. Küresel ısınma kaynaklı şiddetlenen hava olayları (kasırgalar, kuraklık) yağış düzensizliği, aşırı buharlaşma dünyadaki temiz su kaynaklarının hızla tükenmesine neden oluyor.
Hızla artan sanayileşme ve beraberinde gelen kirlilik de kullanılabilir su kaynaklarını kullanılmaz duruma getiriyor.
Birleşmiş Milletlerin öngörüsüne göre 2050 yılında dünya nüfusunun %40’ı ciddi boyutlarda su sıkıntısı çekebilir.
Dünyanın %71’ini Kaplayan Denizler ve Okyanuslar Dünyanın Su İhtiyacını Karşılayabilir mi? Deniz Suyu İçme Suyu Olabilir mi?
Dünyanın 4’te 3’ü suyla kaplıdır. Dünyada bulunan suyun %96.5’ini okyanuslar oluşturur. Ancak tuzla doygun haldeki bu su tüketime uygun değildir. İnsanın yüksek miktarda tuzlu su tüketmesi ciddi fiziksel endikasyonlara sebep olacaktır.
Deniz Suyu Neden İçilmez?
Belirli miktarlarda tuz tüketmek insan vücudu için sağlıklıdır. Vücut fonksiyonlarımızın, hatta hücrelerimizin tuza ihtiyacı vardır. Kısacası vücudumuzun tamamı için tuz, büyük öneme sahiptir. Ancak tuzun azı da fazlası da vücudumuz için zararlıdır.
İnsan kanı % 2 oranında tuz içerir. Tuzlu gıdaları fazla tükettiğimiz zaman vücudumuz, idrar yoluyla bu tuzun fazlasını vücudumuzdan atar. Deniz suyundaki tuz oranı ise %3’tür. İnsan kanındaki tuz oranından fazladır. Vücudumuz bu oranda bir tuzu idrar yoluyla atamaz.
Yani su ihtiyacımızı gidermek için tuzlu su içersek vücudumuz bu tuzu atabilmek için daha fazla suya ihtiyaç duyacaktır. Bunun sonucunda da vücudumuz susuz kalacaktır.
Yani deniz suyu içmek vücudumuza su kaybettireceği için susuzluğumuzu gidermek için deniz suyu içilmez diyebiliriz.
Deniz Suyu İçersek Ne olur?
Peki diyelim ki tatlı suya erişimimizin olmadığı bir yerde deniz suyu içtik. Ya da kontrolsüz bir biçimde deniz suyuna maruz kaldık. Bu durumda vücudumuzun tepkisi ne olur?
Daha öncede belirttiğimiz gibi vücudun ihtiyacının üzerinde tuza maruz kalmak vücutta aşırı susuzluk geliştirir. Aşırı tuz vücudun savunma mekanizmasını bozar. Aşırı susuzluğa bağlı olarak kalp atış hızı artar, tansiyon düşer. Beraberinde böbrek yetmezliği, kas kramları ve bilinç kaybı gözlemlenir. Böyle bir tablo ölümle sonuçlanabilir.
Deniz Suyundan İçme Suyu Elde Edilir mi?
Dünyamızın %71 deniz ve okyanuslarla kaplıdır bu da dünyanın %96’ sına tekabül eder; ancak tatlı su miktarı yalnızca %2,5’tur. Dünya üzerinde ulaşılabilir içme suyu miktarı ise sadece %1’dir. Artan nüfus, kirlilik, küresel ısınma gibi faktörler sınırlı olan içme suyu kaynaklarının hızla tükenmesine sebep olmaktadır.
Su kaynakların hızla azalması insanları yeni alternatifler aramaya yönlendirmiştir. Bunlardan biri de deniz suyunun arıtılarak içilebilir suya dönüştürülmesidir. Bugün dünyanın belli bölgelerinde deniz suyu arıtılarak içme suyu elde ediliyor.
Deniz Suyundan İçme Suyu Nasıl Elde Edilir? Yöntemleri Nelerdir?
Deniz suyunu arıtmada temel olarak ve sıklıkla iki yöntem kullanılıyor. Bunlardan birincisi termal damıtma yöntemi olarak bilinen, deniz suyunun buharlaştırılmasıyla tuzdan arındırılması işlemi. Bu yöntemde deniz suyu sıcaklığa tabi tutularak su buharlaştırılıyor ve tuzdan arındırılıyor.
Diğer yöntem ise, ters ozmos yöntemine dayanan perdeli ayrıştırma yöntemi. Bu yöntemle de deniz suyu yarı geçirgen membranlardan geçirilerek tuzdan ayrıştırılır.
Deniz suyundan içme suyu elde etmenin avantajları nelerdir?
Deniz suyundan içme suyu elde etme yöntemi, yeraltı suları bakımından yetersiz ve denize kıyısı olan ülkeler açısından oldukça avantajlıdır.
Deniz suyundan içme suyu elde etmenin dezavantajları nelerdir?
Deniz suyunu tuzdan arındırma çok eski zamanlardan beri kullanılan bir yöntem. İçilebilir tatlı su kaynaklarının azalması sebebiyle bugün bir çok ülke içme suyunu bu şekilde elde etmektedir. İçme su kaynaklarındaki bu hızlı tükeniş, deniz suyundan içme suyu elde etme faaliyetlerinin daha da artacağını gösteriyor. Deniz suyundan içme suyu elde etmenin dezavantajlarına değinmek gerekirse; öncelikle deniz suyunu tuzdan arındırma işlemi çok yüksek bir enerji gerektiriyor. Bu yüksek enerji tüketimi zararlı ve maliyetli. Aynı zamanda arıtma işlemleri sırasında, göl ve nehir sularından yapılan arıtma işlemlerine göre daha fazla karbondioksit salınımı söz konusu. Deniz suyundan içme suyu elde etme işlemlerinin çevresel etkileri bununla da bitmiyor. Ayrıştırma işlemleri sonrasında ortaya çıkan tuz ve diğer maddeler tekrar deniz ve okyanuslara bırakılıyor. Bunun sonrasında denizlerde yaşanan tuz oranındaki değişimler canlı yaşamını tehlikeye sokabiliyor.
Arıtmadan geriye kalan tuz ve atıkların toprak altına gömülmesi ise yeraltı sularını tehdit ediyor. Bu uygulamaların uzun vadede ekosistemin dengesini bozabileceği öngörülüyor.
Deniz suyundan içme suyu elde eden ülkeler hangileri?
Bugün deniz suyundan içme suyu elde edilen ülkeler başta İspanya olmak üzere; Suudi Arabistan, Japonya, Kıbrıs, İsrail gibi ülkelerdir.
Güneş enerjisi ile deniz suyu tatlı suya dönüştürülebilir mi?
ABD’de yapılan bir çalışmayla deniz suyu tatlı suya dönüştürülmesinde güneş enerjisinin kullanıldığı bir model geliştirildi. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Enerji İnsiyatifi’nden Dr. Emre Gençer ve beraberindeki bir grup bilim insanı, güneş enerjisi ve deniz suyunu kullanarak içme suyu, elektrik ve hidrojen üretebildiklerini açıkladılar.
Ürettikleri model ile güneş enerjisi sistemiyle suyu buharlaştırdıklarını ; elde edilen buharı, buhar trübünlerine göndererek de elektrik üretebildiklerini belirttiler. Bu sürecin ardından sıcaklığı düşen buharın, yeniden termal ısıtma sistemine sistemine aktarıldığını ve bu aşamada da içilebilir tatlı suyun elde edildiğini açıkladılar.
Türkiye’de deniz suyundan içme suyu elde etmede hangi aşamada?
Türkiye’de deniz suyundan içme suyunun elde edildiği ilk ve tek tesis Marmara Avşa İçme Suyu Arıtma Tesisidir. Yeraltı kaynak suları bulunmayan, özellikle yaz turizmi nedeniyle kalabalıklaşan adanın içme suyu ihtiyacı bu tesisten sağlanmaktadır.